ฟันปลอม (Dentures)

ฟันปลอม คือ ฟันเทียมที่ถูกออกแบบมาเพื่อทดแทนฟันธรรมชาติที่สูญเสียไปทั้งซี่เดียวหรือหลายซี่ โดยวัตถุประสงค์หลักคือเพื่อให้สามารถบดเคี้ยวอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพ และช่วยเสริมสร้างความมั่นใจในการยิ้มและพูดคุย ทั้งยังทำหน้าที่สำคัญในการป้องกันไม่ให้เกิดการยุบตัวของกระดูกขากรรไกร และป้องกันไม่ให้ฟันข้างเคียงเคลื่อนตัวจนเรียงตัวไม่เป็นระเบียบ

ประเภทของฟันปลอม

1. ฟันปลอมแบบถอดได้ทั้งปาก (Complete Dentures)

   • เหมาะสำหรับผู้ที่สูญเสียฟันธรรมชาติทั้งหมดในขากรรไกรบนหรือล่าง หรือทั้งสองขากรรไกร

   • ฟันปลอมจะวางทับเนื้อเยื่อเหงือกและขากรรไกร เพื่อยึดเกาะให้แน่นและใช้งานได้สะดวก

2. ฟันปลอมแบบถอดได้บางส่วน (Partial Dentures)

   • เหมาะสำหรับผู้ที่สูญเสียฟันบางซี่ แต่ยังมีฟันธรรมชาติที่แข็งแรงเหลืออยู่เพื่อใช้เป็นหลักยึด

   • มักมีตะขอยึดกับฟันธรรมชาติ ทำให้ฟันปลอมติดแน่นขึ้น

3. ฟันปลอมติดแน่น (Fixed Dentures)

   • อาจเป็นสะพานฟัน (Dental Bridge) หรือฟันปลอมที่ยึดติดกับรากฟันเทียม (Implant)

   • ไม่สามารถถอดออกมาด้วยตนเอง ต้องให้ทันตแพทย์เป็นผู้ดูแลในการติดตั้งหรือถอดเปลี่ยน

ข้อดีของการใส่ฟันปลอม

• ฟื้นฟูการบดเคี้ยว: ช่วยให้บดเคี้ยวอาหารได้ดีขึ้น ลดปัญหาการย่อยอาหารที่อาจเกิดจากการเคี้ยวไม่ละเอียด

• เสริมความมั่นใจในการพูดและยิ้ม: ฟันปลอมช่วยเติมเต็มช่องว่างบนเหงือก ทำให้ยิ้มได้อย่างเป็นธรรมชาติและพูดชัดเจน

• ป้องกันกระดูกขากรรไกรยุบตัว: เมื่อไม่มีฟัน ร่างกายจะกระตุ้นการสลายตัวของกระดูกบริเวณนั้น การใส่ฟันปลอมช่วยลดการยุบตัวของกระดูกและช่วยรักษาโครงสร้างใบหน้า

• ป้องกันฟันข้างเคียงเคลื่อนตัว: ฟันปลอมเข้ามาชดเชยพื้นที่ที่สูญเสีย ลดโอกาสการเอียงหรือเคลื่อนตัวของฟันธรรมชาติข้างเคียง

การดูแลรักษาฟันปลอม

• ควรถอดมาล้างและแปรงทำความสะอาดเป็นประจำทุกวัน เพื่อขจัดคราบอาหารและแบคทีเรีย

• ระมัดระวังไม่ให้ฟันปลอมตกหล่นหรือกระแทก จนอาจทำให้แตกหักหรือบิดเบี้ยว

• หากรู้สึกหลวม เจ็บ หรือมีการเสียดสี ควรกลับไปพบทันตแพทย์เพื่อตรวจและแก้ไข

ครอบฟัน (Dental Crowns)

ครอบฟัน คือวัสดุบูรณะฟันที่ใช้สวมทับตัวฟันธรรมชาติที่ได้รับความเสียหาย ซึ่งอาจเกิดจากฟันผุ แตก หัก หรือมีรูปร่างและสีฟันที่ไม่สวยงาม ในกรณีที่ฟันสูญเสียตัวฟันจำนวนมาก ทันตแพทย์อาจแนะนำให้ใส่ครอบฟันเพื่อเป็นการฟื้นฟูโครงสร้างและความแข็งแรง นอกจากนั้นครอบฟันยังสามารถใช้ครอบบนรากฟันเทียม เพื่อทดแทนฟันทั้งซี่ได้อีกด้วย

บทบาทของครอบฟัน

1. ฟื้นฟูรูปร่าง ขนาด และความแข็งแรงของฟัน

   • เมื่อฟันเกิดความเสียหายอย่างหนัก การใส่ครอบฟันจะช่วยให้กลับมาใช้งานได้ใกล้เคียงปกติ และดูเป็นธรรมชาติมากยิ่งขึ้น

2. ปกป้องฟันที่อ่อนแอ

   • ครอบฟันทำหน้าที่เป็นเกราะป้องกันฟันที่ผุมาก เคยผ่านการรักษารากฟัน หรือมีรอยร้าวไม่ให้แตกหักหรือเสียหายเพิ่มเติม

3. ปรับปรุงลักษณะภายนอกและความสวยงาม

   • สามารถเลือกสีและรูปทรงของครอบฟันให้เข้ากับฟันธรรมชาติ ปิดช่องว่างและแก้ไขปัญหารูปร่างฟันที่ผิดปกติได้

4. เป็นส่วนหนึ่งของการทำทันตกรรมอื่นๆ

   • ครอบฟันมักถูกใช้เป็นหลักยึดสำหรับสะพานฟัน (Dental Bridge) หรือใช้เป็นครอบบนรากฟันเทียม (Dental Implant)

วัสดุที่นิยมใช้ในการทำครอบฟัน

• โลหะ (Metal Crown)

  • แข็งแรง ทนทานต่อการกัดเคี้ยว แต่มีสีและผิวที่ต่างจากฟันธรรมชาติอย่างชัดเจน

• พอร์ซเลนผสมโลหะ (Porcelain Fused to Metal, PFM)

  • ด้านในเป็นโลหะ ด้านนอกเคลือบด้วยพอร์ซเลนเพื่อความสวยงาม แต่ยังมีโอกาสที่ขอบโลหะจะโผล่เห็นเมื่อเหงือกถอยร่น

• เซรามิกหรือพอร์ซเลนทั้งชิ้น (All-Ceramic / All-Porcelain)

  • สีใกล้เคียงกับฟันจริงมากที่สุด เหมาะสำหรับฟันหน้า แต่ความแข็งแรงอาจน้อยกว่าโลหะ

• เซอร์โคเนีย (Zirconia)

  • แข็งแรงและสีสันใกล้เคียงฟันธรรมชาติ นิยมใช้มากขึ้นในปัจจุบัน

ขั้นตอนการทำครอบฟันโดยทั่วไป

1. ตรวจสุขภาพฟันและวางแผน: ทันตแพทย์จะประเมินสภาพฟัน ถ่ายภาพเอกซเรย์ และตรวจสอบว่าสามารถครอบฟันได้หรือไม่ รวมถึงเลือกวัสดุที่เหมาะสม

2. กรอฟันและพิมพ์ปาก: เพื่อเตรียมพื้นที่สำหรับครอบฟัน จากนั้นจะพิมพ์ปากเพื่อส่งต่อให้ห้องแลปทันตกรรม

3. ใส่ครอบฟันชั่วคราว: ระหว่างรอการผลิตครอบฟันถาวร ทันตแพทย์จะใส่ครอบชั่วคราวให้เพื่อป้องกันการเสียวฟัน

4. ติดตั้งครอบฟันถาวร: เมื่อได้ครอบฟันถาวรที่ผลิตมาอย่างเหมาะสมแล้ว ทันตแพทย์จะปรับแต่งและยึดติดให้พอดี

การเลือกใช้วิธีการบูรณะฟัน: ฟันปลอมหรือครอบฟัน?

การตัดสินใจว่าจะใช้ “ฟันปลอม” หรือ “ครอบฟัน” ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น

• สภาพปัญหาของฟัน: จำนวนซี่ที่สูญเสียไป ระดับความเสียหายของฟันแต่ละซี่

• โครงสร้างเหงือกและกระดูกขากรรไกร: หากกระดูกขากรรไกรไม่เพียงพอ อาจต้องพิจารณาวิธีอื่นหรือมีการเสริมกระดูกเพิ่มเติม

• ค่าใช้จ่ายและการดูแลในระยะยาว: ฟันปลอมแบบถอดได้อาจมีราคาย่อมเยา แต่ต้องถอดมาทำความสะอาดทุกวัน ส่วนครอบฟันมีค่าใช้จ่ายสูงกว่า แต่ดูแลรักษาได้ง่ายในชีวิตประจำวัน

• ดุลยพินิจของทันตแพทย์: ทันตแพทย์จะพิจารณาความเหมาะสมในด้านสภาพช่องปาก วัสดุที่ใช้ และความต้องการของผู้ป่วย